Zenbakia
Helduen euskalduntze-alfabetatzea
PDF formatuan eskaintzen da.HITZURRE GISA 62 ZKIA.
Edurne Brouard
Ezer baino lehen honakoa aitortu beharko nuke: halako lan hau enkargatzeko deitu
zidatenean, asunto honi ezin izango niola inolaz ere aurre egin pentsatu nuen.
Batetik, gauden datetan gaudelako (KORRIKA 15 gain-gainean dugu eta hori geure
jarduera osoa baldintzatzen duen gaia da), eta bestetik, idazle kaskarra naizen
neurrian, zail egiten zaidalako holakoetan sartzea. Gero, hobeto pentsatuz eta
gaiaren garrantzia ikusita, erabaki nuen merezi zuela gure aldetik esfortzu
berezi bat egitea, hori merezi duelako HEA gaitzat hartzen duen monografiko
batek, BAT aldizkariak duen prestigioa izanda. Hori dela eta, sartu naiz kontu
honetan.
HABE eta euskalduntze-alfabetatzea, 1981 – 2007:
Joseba Erkizia
Ikuspegi askotatik egin daiteke bai HABEren historia, bai helduen euskalduntze
eta alfabetatzearena ere. Bi ikuspegi landuko ditut nik idazlan honetan. Lehenik,
ikuspegi didaktikoa azalduko dut; didaktikoa baita HABEren jardueraren erdigunea.
Bigarrenik, helduen euskalduntze eta alfabetatzeko sarea sendotzeko eta egonkortzeko
egiten ari garen kudeaketa eta antolamendu lana agertuko dut.
Helduen euskalduntze-alfabetatzea Iparraldean
Jakes Bortairu
Ipar Euskal Herrian helduen euskalduntze-alfabetatzea aipatzerakoan
bi datu azpimarratu behar dira. Lehenik, herri ekimenaz ari gara oroz gainetik.
Alabaina, orain arte esperientzia puntual eta isolatu batzuk kenduta, elkarteak
dira helduei euskarazko kurtsoak proposatzen dizkieten bakarrak. Salbuespen
gisa aipa daitezke GRETA formakuntza organismoak eta Baionako komertzio Ganbarako
hizkuntzen irakaskuntza zentroak (CEL) noizbait emandako ikastaro batzuk edota
Departamenduko administrazioak bere langileentzat antolaturiko barne formakuntzak.
Bigarrenik, AEKaz ari gara nagusiki, Iparraldean ikasturtean emandako ikasle
orduen % 95 AEK-k emaiten baititu.
Ikerketa-egoera euskalduntze-alfabetatzean
Josu Perales
1. AURREKARIAK
Euskara helduaroan ikastea ez da lehenengo begiratuan irudi lukeen bezain
gertaera berria. XX. mendearen hasieran hainbat eta hainbat liburu eman ziren
argitara euskara irakasteko eta lantzeko asmoz. Garai hartako izenburuak oso
esanguratsuaK dira: “Quiere Vd. hablar en euzkera? El vascuence al alcance
de todos”, “El Euskera o el baskuenze en 120 lecciones”, “Euzkel-Iztiya ó
sea gramática de la lengua vasca según el método de Ollendorf”...
Liburu horiek ikuspegi erabat gramatikala zuten. Latinari begiratzeko eta
aztertzeko erabiltzen ziren moldeek bizi-bizirik jarraitzen zuten, aurreko
mendeetan bezala, Larramendiren “El imposible vencido” edota Lardizabalen
“Gramática vascongada” liburuak lekuko.
Hizkuntza plangintzak eta euskalduntze-alfabetatzea, elkarren osagarri
Arkaitz Zarraga
1. EGOERAREN DIAGNOSTIKOA
Honako artikulua, HIZNET ikastaroko sakontze egitasmoan oinarrituta dago,
http://hiznet.asmoz.org/images/stories/ikerketa_lanak/AZarraga,LMartinez,MJaio.pdf
orrian ikusgai. Bertan euskaltegi ezberdinetako 183 ikasleri egindako inkesten
bidez burututako lan enpirikoa erabili dugu, artikulu hauetara dakartzagun
hausnarketa eta proposamenak egiteko. Ikasleek duten motibazioa aztertu dugu,
euskaltegietara bultzatzen dituzten arrazoiak ezagutzearren. Gure susmoa,
neurri handi batean tituluren bat behar dutelako etortzen direla zen, eta
neurri handian bete-betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman
nahi dizkiegu HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK-ko Foruko
Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo
Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko lagunei.
Bihoaz eskerrik beroenak ere, noski, gure lanaren tutorea izan den eta artikulu
hau idaztera bultzatu nauen Maria-Jose Azurmendi irakasleari. Lan hori egiteko
arrazoia argia izan da. Euskalduntze-alfabetatzean urte batzuk daramatzagun
irakasleak izaki, egunerokotasunean topatzen dugun errealitateak kezkatu egiten
gaitu. Ikasgeletatik ikasle asko pasatzen dira, helburu, izaera, kezka, gaitasun,
eta sentsibilitate ezberdinekin. Baina ez dugu nabaritzen hauek euskararen
normalizazioan duten eragina egiten den esfortzuaren adinekoa denik. Euskaltegietatik
irteten diren hiztunek ez dute hizkuntza normaltasunez erabiltzeko aukerarik
eta, ondorioz, euskaldun moduan jarduteko ere ez.
Mintzapraktika programak: euskararen erabileran eragiteko tresna eraginkorrak
Oskar Zapata
*Oharra: artikulu hau, 2007. urteko otsailean HIZKUNEA soziolinguistika
agerkarian argitaratutakoaren laburpena da
SARRERA
Azken urte hauetan hala administrazioan nola euskalgintzan nolabaiteko kezka
sortu da euskararen erabileraren inguruan. Garai batean zegoen ustea eta desioa
(ezagutzak erabilera ekarriko zuela) ez zela zuzena ikusi da: ezagutzak ez
du erabilera bermatzen. Erabilera sustatzeko politika eta programa eraginkorrak
ezinbestekoak direla ikusi dugu bai euskalgintzan baita Administrazioan ere.
Ikasgelatik plazara hizkuntzaren normalizazioari helduen euskalduntzetik heldu nahian
Benito Fiz
Helduen euskalduntze-alfabetatzea (HEA) hasiera batetik euskara normalizaziorantz
eroango duen prozesuaren adarretako bat kontsideratu izan da. Izan ere, euskara
inoiz Euskal Herriko hizkuntza “normala”eta “naturala” izango bada eta herri
honetan maila guztietako hartu-emanetarako erabiliko badugu, hartarako behar
diren baldintza politiko-administratiboak, hizkuntzarekiko jarrerak eta hizkuntz-eredu
normalizatuarekin eta abarrekin batera, herritarrak hizkuntza arlo guztietan
erabiltzeko trebatzea dugu zer eginetako bat da.
Hizkuntzen kale erabileraren neurketa 2006
Kike Amonarriz, Lionel Joly
Euskal Herriko egoera soziolinguistikoaren adierazle garrantzitsuenetako
bat da Soziolinguistika Klusterrak antolatzen duen Euskal Herriko hizkuntzen
kale neurketa. Euskal Herriko Kale Erabileraren Neurketa Orokorra 1989. urtean
egin zen lehen aldiz; geroztik lau urtez behin errepikatu da, eta 2001etik
aurrera bost urtez behin. 2006an, beraz, Euskal Herriko hizkuntzen erabileraren
kale neurketa egin da eta laster aurkeztuko dizkizuegu neurketa honen emaitza
guztiak BAT aldizkariaren ale berezi batean. Artikulu honen asmoa kale neurketen
funts teorikoa, 2006ko neurketaren berezitasunak, eta erabiliko ditugun lan
hipotesiak aurkeztea da.
D eredua, unibertsitateko sarbide?
Iban Asenjo
Irakaskuntza arloan etapa berri baten aurrean gaudela, gaur egun, ez du inork
ukatzen. EAEn, behintzat, argi dago aldaketa sakonak egongo direla, bai curriculumaren
arloan bai eta hizkuntz ereduen inguruan. Hemen bigarren honi heldu nahi izan
diogu, izan ere, jakin badakigu hurrengo otsailerako Hezkuntza Sailak Eusko
Jaurlaritzari zein Hezkuntzako eragileei bere proposamena helarazi beharko
diela. Irekita dagoen eztabaida horri eutsiz, hizkuntz ereduek Unibertsitateari
nola eragiten eta baldintzatzen duten eta, era berean, horrek gure gizartean
ekar ditzakeen arazo eta erronka batzuk plazaratu nahiko genituzke.