Name: Euskararen erabilera eskola-orduz kanpo
SKU: 789
Availability: InStock

HITZAURRE GISA 63 ZKIA.

Euskal Herriko Gaztetxoen eskola-orduz kanpoko hizkuntz erabilera

1. Sarrera Artikulu honetan agertzen diren datuak 1999an 13-14 urteko gaztetxoen euskararen egoerari (1) buruz EAEn, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian egindako ikerketak eskaini zituenak dira (2).

Eremu ez-curricularraren garrantzia euskararen erabileran

Sarrerako ideiak Euskararen eta euskarazko irakaskuntza finkatzen ari da Euskal Autonomia Erkidegoko Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzan, baina, Bigarren Hezkuntzan eta Unibertsitatean goraka egin arren, oraindik asko falta da egoera normalizatzeko. Halaber, Lanbide Heziketan euskararen egoera guztiz kezkagarria da eta honen eragina erabakigarria da lan munduan euskara normalizatzeko egin beharreko urratsei begira. Nafarroan eta Iparraldean euskarazko irakaskuntzaren egoera EAEkoa baino kezkagarriagoa da. Beraz, hezkuntzan jarraitu beharko da euskara eta euskarazko irakaskuntza sendotzen, ikasle guztiek, etxetik euskaldun zein erdaldun direnek, euskara, hitzez eta idatziz, ondo mendera dezaten etorkizunari begira, bada, ildo estrategiko (Gunea, 2000; Kontseilua, 2000) hauek nabarmentzen ditugu:

Gazteen hizkuntza erabileraren perspektiba eta prospektiba proiektua

Euskararen erabilera eskola orduz kanpo da BAT aldizkari honen gaia. Eskola orduz kanpo esaten denez, eskolara joaten direnez ari garela pentsatu behar. Eta horietako asko gazteak dira. Horregatik ikusi genuen apropos zenbaki honetan Soziolinguistika Klusterra, Gipuzkoako Urtxintxa Aisialdi Eskolarekin eta Topagunea Euskara Elkarteen Federazioarekin batera garatzen ari den proiektuaren berri ematea: Gazteen hizkuntza erabileraren perspektiba eta prospektiba.

Nafarroako udal eta mankomunitateetako euskara zerbitzuek bideratutako egitasmoak: diagnosia eta balorazioa

SARRERA Izenburuak dioen bezala, artikulu honetan Nafarroako udal eta mankomunitateen menpe dauden euskara zerbitzuek haur eta gaztetxoen astiari begira dituzten egitasmoak azalduko ditugu. Ez gara Nafarroa osoaz ari, beraz. Ondoko mapa honetan Nafarroan euskara zerbitzua duten udalerriak markatu ditugu:

Eskola kirola Gipuzkoan

Euskal ludikotasuna erabiliz, euskara indartu

LUDIKOTASUNAREN BAGOIA KULTURA DEN LOKOMOTORARI BERRERANTSI Gure jendarteak gero eta lotura gutxiago ikusten du kirolaren eta kulturaren artean. Nonbait, noizbait kulturaren trena huts egin du kirolak, eta hari lotu ezinik geratu da, bagoi galdua balitz bezala. Gure proiektuaren bitartez, kirolaren bagoia kulturaren trenari atxiki nahi diogu, eta erakutsi nahi genuke kirola, gauza ororen gainetik, gure gizartearen adierazpen bizia dela.

Txatxilipurdi elkartearen esperientzia

OINARRIAK Txatxilipurdi Elkartea Arrasateko euskara elkarte bat da. Herriko haur eta gaztetxoen artean euskararen erabilera areagotzea du ardatz eta horretarako aisialdian kokatzen du bere eskuartzea. Aisialdia beraz, bitarteko gisa lantzen du baina elkartearen iparra euskararen erabilera indartzean dago. Aisialdia tresna gisa erabiltzeko ordea, ezinbestekoa da esparru horretan kalitatez aritzeko gaitasuna izatea eta Txatxilipurdik bere sorreratik, esparru honetako espezializazio eta etengabeko garapena bizi izan du. Honela, aisialdian espezializaturiko euskara elkartea dela baiezta dezakegu.

Eskolaz kanpoko jarduerak eta hizkunta normalkuntza, Bergaratik begiratuta

1.- SARRERA: GAIA MUGATZEN Ez dakit “Eskola orduz kanpoko jarduerak” kontzeptuak baduen definizio zehatz erabatekorik. Edozein kasutan ere, gaiaren gaineko lanak ikusita badirudi honelatsukoa izan litekeela: “eskola adinean dauden herritarrek, eskola orduz kanpo, parte hartzen duten jarduera antolatuak”. Kanpo geratzen da, beraz, norbere kasa egiten den jarduera antolatu gabea.

Udalerrien garrantzia euskararen erabileran

Azken hilabeteotan puri-purian egon da ele biko irakastereduen gaineko eztabaida: lau aditu-taldek: juridikoak, soziolinguistikoak, psikolinguistikoak eta operatiboak txostenak atondu dituzte, ondoren estatuko eta nazioarteko beste aditu talde batek bere iritziak eman dituzte azterturiko gaien inguruan eta azkenik Tontxu Campos, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailburuak bere proposamena egin du orain arteko irakastereduak gainditzeko markoaz eta abian jarri da Lege Biltzarrean etorkizunean gure irakaskuntza-sistema hizkuntzei dagokienez gidatuko duen prozesua. Esan beharrik ez dago aditu guztiek agerian jarri dutela honelako prozesuak duen konplexutasuna eta bertan eragina duten faktoreen askotarikotasuna, eta ondorioz, ez dagoela formula sinple eta errazik gure helburu lortzeko, hots, 16 urteko gazte euskaldun eleaniztunak sortzeko.

Aisia euskaraz bizi!

AISIAKO ESKAINTZAREN OINARRIAN Banakoen arteko elkar ekintzak dakar hizkuntza baten erabilera. Eguneroko bizitzan gizarte sareak sortzen eta osatzen ari dira etengabe. Jaiotzetik, gizarte sare askotako partaide bihurtzen da norbanakoa. Urteak pasa ahala, norberak harreman sareak aukeratzen ditu. Aisialdia edo kultur animazioaren sareen metodologian, analisiaren oinarrizko unitatea ez dira norbanakoa parte hartzailea eta bere ezaugarriak, parte hartzaileen arteko harremanen loturak baizik. Haur eta gazteen artean euskararen erabilera eragitea eta beraien harreman sarea euskalduntzea da ezagutza eta erabileraren arteko oreka aurkitzeko estrategia: harreman sarea osatzen duten lagunen arteko komunikaziorako tresna euskara izatea. Harreman sare horietan dauden eragile edo antolatzaileei aisiari jartzen dizkioten balio hezitzaileen artean, “edukien” artean, euskarari funtzio berriak zabaltzearena dago.

Hezitzaileek asko egin dezakete euskararen erabilera sustatzeko

Ttakun Kultur elkarteak urteetan izandako esperientziaren arabera eta, euskararen erabilera sustatu nahian emandako pausoek erakusten digutenez, gazteen euskararekiko jarrerak lantzea ondo dago: euskarak bizi duen egoeraren zergatia ulertzea, euskararen aldeko jarrerak lortzea, eta abar. Baina euskararekiko jarrera on bat edukitzea ez da beti euskara erabiltzearekin lotzen. Gazteek euskararen aldeko jarrera eduki dezakete baina beraien artean guztia edo ia guztia erdaraz egin. Eta hori ez da soilik horrela gazteen kasuan izaten. Helduen kasuan ere askoren kasuan gertatzen da.

Hezitzaileen prestakuntza eskola orduetatik kanpoko esparruan

AISIALDIA ETA ESKOLA ORDUETATIK KANPOKO JARDUERAK: KOKAPENA ETA ZEHAZTAPENAK Tradizionalki ikastetxeek haurren aisialdian esku-hartze handirik izan ez badute ere (eskola orduak aisiarako orduen antitesia izan dira, lanerako orduen pareko), azkenaldian, eskolek aisialdiko eragile gisa duten pisua gero eta handiagoa bihurtu da. Esku-hartze hori eskola orduetatik kanpoko ekintzetan (kirola, musika, antzerkia…) eta bestelako aisialdi jardueretan gertatu da (udalekuak, egonaldiak, ludotekak...). Horrekin batera, azken urteetan, euskararen normalizazioan lanean ari diren eragileek lan horretan aisialdiak duen garrantzia azpimarratu eta hizkuntza geletatik ateratzeko beharra azpimarratu dute. Dena den, aisiaren kontzeptua eta egoera zehaztean, nahasketa handiak gertatu dira eta, maiz, gehiegi definitu gabeko esparruaz aritzen gara. Sarrera gisa, beraz, kontzeptu zehaztapen batzuk egingo ditugu zertaz ari garen hobeto ulertzeko.

Soziolinguistika Frantzian

SARRERA Azken hamarkadetan, soziolinguistikak garapen nabarmena ezagutu du frantzian, berrikuntza teoriko eta metodologoak ekarriz, argitaratzen diren liburu zein artikulu anitzek joera hori erakusten dutelarik. Labov-ek dio linguistika orokorraren barruan sartu daitekela, Saussure-n planteamenduak kritikatuz. Zentzu horretan, esan daiteke, soziolinguistika, linguistika nagusiaren kritika batetik habiatu dela. Frantzian, soziolinguistika 13 eskoletan banatzen da, Rouen-go eskolako linguistika sozialetik eta dialektologiatik, Bourdieu-k inspiratu duen erreferentzien teoriara, eskola okzitandarretik igaroz. Ondorioz, ez dago soziolinguistikaren batasunik. Oso ezberdinak diren lan taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan.

Zenbakia

Euskararen erabilera eskola-orduz kanpo