Zenbakia
Euskararen egoera Nafarroa Garaian
PDF formatuan eskaintzen da.HITZAURRE GISA 58 ZKIA.
Maria-Jose Azurmendi
Oraingo 58. zenbaki honetako dossierraren gai monografikoa euskararen egoera Nafarroa Garaian da. Gaia oso zabala da berez, zenbait aplikazio eremu, arlo, topiko eta abar jaso behar dituelako, nahiz eta bakarrik Nafarroa Garaiko lurraldeko testuingurura mugatu. Harritzekoa dugu horrela egitea, aurreko zenbakietako gai monografikoetako zenbait aplikazio eremu, arlo, eta topiko errepikatuko ditugulako; orduan gehienbat Euskal Autonomo Erkidegoko (EAE) hiru lurraldeetako testuingurura mugatu genuen eta orain, berriz, beste lurralde batera mugatuko dugu. Hau da, Euskal Herria (EH) politiko-administratiboki (baita ekonomikoki, sozialki, kulturalki, eta abar) hiru multzotan banatuta dagoenez, hiru hizkuntza politika eta plangintza ezberdin aplikatzen dira bertan; hiruretan emaitza ezberdinak lortzen direnez, hiru lurralde-multzoen arteko egoera soziolinguistikoak geroz eta ezberdinagoak dira. Ezinezkoa zaio EHri hizkuntza komunitate bakar moduan funtzionatzea. Zentzu honetan, aspaldidanik dakigu EAEn dugula hizkuntza politika eta plangintza aurreratuena, emaitza onenak bertan lortzen direla, eta egoera soziolinguistiko onena bertan dagoela. Nafarroa Garaian, ordea, egoera okerragoa da zentzu guztietan, zenbaki honetako artikuluetan adieraziko den bezala. Neurri batean beharrezkoa gertatu zaigu horrela jokatzea aldizkarian, nahiz eta beste neurri batean jakin badakigun horrela egitean EHko banatze politiko-administratibo bera errepikatzen dugula; eta beharbada banaketa bera baieztatzea ote da? Honez gain, Nafarroa Garaiari buruz ari gara, ez Nafarroari buruz besterik gabe, dakigunez Nafarroa ere bi multzo politiko-administratibotan banatuta dago-eta. Soziolinguistikoki begiratuta, Nafarroa Garaian ez dago hizkuntza politika eta plangintza bakarra lurralde (edo azpilarrualde?) osoan, baizik hiru zona soziolinguistiko bereizten dira, bakoitzarentzako hizkuntza politika ezberdina ezarriz: horrela, Nafarroa Garaia da euskararekiko egoera desestrukturatuena agertzen duen euskal lurraldea.
Euskara Nafarroa Garaian: iraupenetik garapenera?
Dabid Anaut, Rosa Ramos Alfaro
Uharri Soziolinguistika Aplikatua
ORCID: 0009-0006-9385-7733
SARRERA
Euskara hizkuntza bizia da, baina oso egoera ahulean dago, eta ez dauka etorkizuna ziurtatua. Horixe izan liteke, labur-laburrean, euskararen egoeraren diagnostikoa Nafarroa Garaian. Bidenabar esanda, eta bistakoak diren aldeak ukatu gabe, Euskal Herriko lurralde osorako balio lezakeen diagnostikoa da.
Rosa Ramos Alfaro
alfarorosa@ni.eusUharri Soziolinguistika Aplikatua
ORCID: 0009-0006-9385-7733
SARRERA
Euskara hizkuntza bizia da, baina oso egoera ahulean dago, eta ez dauka etorkizuna ziurtatua. Horixe izan liteke, labur-laburrean, euskararen egoeraren diagnostikoa Nafarroa Garaian. Bidenabar esanda, eta bistakoak diren aldeak ukatu gabe, Euskal Herriko lurralde osorako balio lezakeen diagnostikoa da.
EUSKARAK NAFARROAN IZAN DUEN BILAKAERAREN ADIERAZLE SOZIOLINGUISTIKO BATZUK
Carlos Vilches, Mikel Vilches
EUSKARA NAFARROA GARAIKO ADMINISTRAZIOAN
Rosa Ramos Alfaro
Uharri Soziolinguistika Aplikatua
ORCID: 0009-0006-9385-7733
Hizkuntza komunitate batek ezin du bizirik iraun, bere baitan belaunaldiz belaunaldi hizkuntza transmitituko duten mekanismoak osasuntsu ez badaude. Hori esanda burura datorkigun lehenengo eragile soziala familia bada ere, argi dago, gaur egun, familia ez dela transmisioaren eragile bakarra. Ondoan hezkuntza, aisialdia, edo komunikabideak jarri beharko genituzke, gure ikuspuntua zabala eta errealista bada, bederen. Eragile horiek hizkuntza transmititu eta gero, hau da, hiztun berriek hizkuntza jaso eta gero, pertsonen arteko harremanetan erabili behar da jasotakoa, hizkuntza galduko ez bada. Baina ezinbesteko diren bi baldintza horiek (transmisioa eta pertsonen arteko harremanetan erabiltzea) ez dira nahikoak egungo gizarte konplexuetan hizkuntza komunitate baten biziraupena luzera begira ziurtatzeko: hizkuntzak gizarteko erabilera publikoetan ere presente egon behar du, eta erabilera publiko horien artean instituzioak, administrazio-erakundeak, funtsezkoak dira (*1).
Rosa Ramos Alfaro
alfarorosa@ni.eusUharri Soziolinguistika Aplikatua
ORCID: 0009-0006-9385-7733
Hizkuntza komunitate batek ezin du bizirik iraun, bere baitan belaunaldiz belaunaldi hizkuntza transmitituko duten mekanismoak osasuntsu ez badaude. Hori esanda burura datorkigun lehenengo eragile soziala familia bada ere, argi dago, gaur egun, familia ez dela transmisioaren eragile bakarra. Ondoan hezkuntza, aisialdia, edo komunikabideak jarri beharko genituzke, gure ikuspuntua zabala eta errealista bada, bederen. Eragile horiek hizkuntza transmititu eta gero, hau da, hiztun berriek hizkuntza jaso eta gero, pertsonen arteko harremanetan erabili behar da jasotakoa, hizkuntza galduko ez bada. Baina ezinbesteko diren bi baldintza horiek (transmisioa eta pertsonen arteko harremanetan erabiltzea) ez dira nahikoak egungo gizarte konplexuetan hizkuntza komunitate baten biziraupena luzera begira ziurtatzeko: hizkuntzak gizarteko erabilera publikoetan ere presente egon behar du, eta erabilera publiko horien artean instituzioak, administrazio-erakundeak, funtsezkoak dira (*1).
NAFARROAKO IKASTOLAK IRAGANETIK ETORKIZUNERANTZ
Irene Lopez-Goñi, Pello Mariñelarena
I- HAINBAT OHAR HISTORIKO
Aunitzetan gure erroak non dauden antzemateko hala nola gure lanak zer garrantzia izan duen aztertzeko epe luzexeagoak behar ditugu darabilzkigunak baino. Orain euskarak Nafarroan daukan egoera ez da betidanik izan duena eta gaur egungo Nafarroako Gobernuak euskararekiko daukan jarrera ez da beti izan duen bera. Artikulu honen lehen zatian saiatuko gara agertzen ikuspegi zabal batetik Nafarroako euskaltzaleok eta ikastolok XX. mendean zehar egindako lanaren kokapena, epe luzeagoek etorkizuna proiektatzen laguntzen dutelakoan. Halaber antzemanen dugu gaur egungo egoera eta NIEko ikastolek duten erronka instituzionala zein pedagogikoa.
Pasaiako gazteen hizkuntza jokaerak ikerketa, materiala eta jardunaldia
Oihana Lujanbio, Pablo Suberbiola Unanue
Herri batean datu soziolinguistiko –positibo edo negatibo- batzuk ditugunean... zabaldu behar al dira? Nori zabaldu behar zaizkio? Eta batez ere... nola zabaldu behar ditugu? Galdera hauek, eta beste asko izan ziren hizpide Pasaiako gazteen hizkuntza jokaerak ikerketa oinarri izanik SL Klusterrak landu duen proiektuaren emaitzak ezagutzera emateko antolaturiko jardunaldian.
ERABILERA-PLANEN ALDEKO ARGUDIOAK: BARNERATU, SINETSI ETA TRANSMITITU
Xabier Azkue
Euskara indartzeko eta normalizatzeko lanetan dihardugunok, gehienbat enpresak erabilera-planetara hurbiltzeko ahalegin horretan, ezinbestean erabili behar izan ditugu hainbat argudio azken urteotan. Garai bateko “betiko” arrazoibideaz gain, enpresa eta kudeaketa-eredu berrietan erabili izan diren teoria eta argudioak geure gaietara ekartzen ikasi dugu. Esaterako, kalitatearen gaiarekin erabili izan diren zenbait argudio (langileen eta bezeroen gogobetetzea, erabateko kalitatea, gizarte-erantzukizuna…) neurri batean barneratu egin ditugu eta erabiltzen ere hasi gara. Emaitzak, halere, ez dira punta-puntakoak eta, horregatik, argudioen inguruko balorazio txiki bat egitea da artikulu honen helburu nagusia.