SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRA >

Produktua zure saskira gehitu da.
ISSN 2659-5176 / ISSN-L 1130-8435

Zenbakia

EUskal errepertorioa hedabideetan

PDF formatuan eskaintzen da.

Kaleko hizkera telebistako saioetan

Asier Larrinaga
Telebistarako lan egiten duen hizkuntzalari baten ikuspegitik ez dago hizkuntza-aldaera baino adigai garrantzitsuagorik. Hizkuntza-aldaerak –hizkerak, bestela esanda– azpikodeak dira, hizkuntza-kode osoaren barruko multzoak dira, komunikazio-egoera bakoitzak ezarritako eskakizunen arabera bereiziak. Komunikazioa arrakastaz gerta dadin, egoeraren eskakizunei behar bezala erantzuten dien hizkuntza-aldaera aukeratu behar da. Arrakastarik ezak, kasurik txarrenean, komunikazioa etetea dakar, eta ikusleak galtzea, telebistako saioei buruz ari bagara. Pentsa liteke, hartara, euskara faktore mugatzailea dela telebistan nahi bezalako programazioa osatzeko, onartua baitugu euskara hizkerez urria dela, batez ere hedabideetan nagusi diren hizkuntzen aldean.

Katalanaren erabilera Kataluniako eguneroko prentsan

Elena Sintes, Elena Sintes Pascual
Artikulu hau egilea Bartzelonako unibertsitateko Gizarte Egitura eta Aldaketa doktoretzako programan Ana Colladoren zuzendaritzapean egiten ari den doktoretza tesian oinarritzen da. Tesiaren gaia hizkuntza katalanaren erabilera da, Katalunian saltzen den informazio orokorreko eguneroko prentsan. Sektoreko enpresek eta profesionalek argitalpenetan katalanaren erabilerarekiko duten jarrera ikertzen eta aztertzen du lanak. Komunikabideen gizarte zeregina gero eta garrantzitsuagoa da, kultura zabaltzeko sistema gisa, eta, horren ondorioz, beharrezkoa da barne ikuspegitik hizkuntza katalana arlo horretan zenbateraino erabiltzen den jakitea. Alegia, komunikabideek hizkuntza katalana zergatik erabiltzen duten eta zergatik ez aztertu behar da, bai eta gauza bat ala bestea erabakitzeko eragina duten arrazoiak, motibazioak eta interesak ere.

Hizkuntza normalizazioaren egoera juridikoa tokian tokiko telebistan

Bruguers Jardí
Oharra: lan hau NOVES SL Soziolinguistikako aldizkarian* argitaratu zen 2002ko udazkenean. Artikuluaren jatorrizko izenburua, “Escenari juridíc actual de la normalització lingüística en la televisió local” da. KOMUNIKAZIO SISTEMEN ETA TOKIAN TOKIKO TELEBISTEN BILAKAERA: ERABATEKO ALDAKETA Gaur egun, tokian tokiko telebistaz hitz egitean, ezin da aipatu gabe utzi komunikazio sistemetan gertatzen ari den ikaragarrizko aldaketa; hanka sartze handia izango litzateke. Komunikazio sistemak aipatu ditut, eta ez komunikabideak; izan ere, gure oraina eta gure geroa «telekomunikazioen, komunikabideen eta informazio teknologien arteko bateratasun eta harreman fenomenoek»[1] baldintzatuta daude. Fenomeno hori 1987an hasi zen, Llibre verd sobre el desenvolupament del mercat comú dels serveis i equips de telecomunicacions argitaratu zenean; liburu horrek lehen zirrikitua ireki zuen Europako telekomunikazioen monopolio naturalean, eta Espainiako telekomunikazioen sektorea liberalizatzeko oinarriak jarri zituen. Hain zuzen ere, estatu espainolean, liberalizazioaren esparru juridikoa ere 1987koa da[2], eta 11 urte geroago amaitu zen, apirilaren 24ko 11/1998 telekomunikazioei buruzko Legea onartu zenean. Lege horrek telekomunikazio zerbitzuen arteko bereizketa osoa bideratu zuen, ordura arte zerbitzu telefonikoarekin eta haren sarearekin lotuta ematen baitziren[3].

HITZAURRE GISA 48. ZKIA.

Maria-Jose Azurmendi
  Euskara hedabideetan da 48. zenbaki honetako gai nagusia. Gai garrantzitsua da soziolinguistikaren ikuspegitik begiratuta, informazio eta komunikazio hedabideak betidanik kontsideratu direlako hizkuntza komunitate batean hizkuntza erabilera gune nagusienetako, bai orokorrean eta baita hizkuntza gutxituetako kasuetan ere; azken kasu horretan gertuko hedabideei ematen zaie lehentasuna batipat. Bestalde, gai garrantzitsua da beste edozein ikuspegi hartzen dela ere, herri baten, hizkuntza komunitate baten, edo hizkuntza baten garapen maila neurtzerakoan; badirudi ia topiko bihurtu zaigula informazio eta komunikazio hedabideak direla egungo modernotasunen, botereen, ahalbideen, eta horrelakoen adierazpen nagusienetakoak. Horregatik guztiagatik, ez da harritzekoa soziolinguistikan ere hedabideek leku berezia betetzea, bai tradizionalki (hezkuntza, administrazio, eta hizkuntza paisaiarekin batera) eta bereziki gaur egun.

Globalizazio garaiotarako biziraupen-estrategia bat euskal hizkuntza-komunitatearentzat

Aitor Zuberogoitia
  Gauza jakina da globalizazio garaiak bizi ditugula; garaiok, argi dago, desafio berriak ekarri dizkiete herri eta hizkuntza gutxituei. Hori hain da horrela ezen identitatearen inguruko eztabaida inoiz baino biziago sumatzen dugun azkenaldion; sasoi bateko identitate estatiko eta aldagaitz samarrek iraganeko kontu dirudite eta aro historiko berriak erantzun are berriagoak eskatzen dituela ematen du. Bide zail horretan barneratzeko saiakera da honako hau. Bide zail horretan barneratzen hasteko, berriz, Euskararen presentzia gaur egungo prentsa elebidun abertzalean: Deia, Egin, Enbata, Ekaitza, Gara eta Le Journal du Pays Basque kazeten ikerketa eta euskara hutsezko komunikazio-esparru autozentratua trinkotzeko proposamena izenburua duen doktorego-tesitik ateratako ondorio batzuez baliatuko naiz.

Kaleko hizkera telebistako saioetan

Asier Larrinaga
Telebistarako lan egiten duen hizkuntzalari baten ikuspegitik ez dago hizkuntza-aldaera baino adigai garrantzitsuagorik. Hizkuntza-aldaerak –hizkerak, bestela esanda– azpikodeak dira, hizkuntza-kode osoaren barruko multzoak dira, komunikazio-egoera bakoitzak ezarritako eskakizunen arabera bereiziak. Komunikazioa arrakastaz gerta dadin, egoeraren eskakizunei behar bezala erantzuten dien hizkuntza-aldaera aukeratu behar da. Arrakastarik ezak, kasurik txarrenean, komunikazioa etetea dakar, eta ikusleak galtzea, telebistako saioei buruz ari bagara. Pentsa liteke, hartara, euskara faktore mugatzailea dela telebistan nahi bezalako programazioa osatzeko, onartua baitugu euskara hizkerez urria dela, batez ere hedabideetan nagusi diren hizkuntzen aldean.

Herri aldizkariak: balantzea eta etorkizuneko erronkak

Mikel Irizar
  AURKEZPENA EZINBESTEAN   Artikulu hau irakurri ala ez erabakitzeko, begiratu diozu egilearen izenari. Eta ez duzu ezagutu. Izenaren ondoan ez da ageri sinesgarritasuna emango liokeen titulurik. Hala ere, ataka gainditu eta honaino iritsi zarenez, sentitzen dut aurkezpen hau zor dizudala, gaian murgildu aurretik. Ez naiz aditu tituluduna, hau da, unibertsitate irakaslea. Ez eta herri aldizkarien sektoreko profesionala, hedabide bateko arduraduna edo. Zerbait izatekotan aritua naiz, eta luze gainera. Arrasate Press aldizkariaren lehen alean hasi nintzen maiztasunez idazten, 1988an, eta ia etenik gabe jarraitu dut gaur arte. Haren ondorengo Goienkarian astero idazten dut zutabe bat oraindik. Eta Argiak sekulako poza eman dit berriki sartu nauenean bere azken orriko artikulugileen artean. Honainoko bidean, beste saltsa batzutan ere sartu naiz, hala nola saioak aurkezten Arrasate Telebistan eta Euskal Telebistan, edo iritzi emaile Euskadi Irratian. Duela gutxi, 1999an, aritu nintzen gaurko gaiari berariaz lotzen zaion jardunean, bi urtez nire ohiko lana utzi nuenean Goiena kooperatiba sortzeko, Debagoiena eskualdeko hedabide guztiak bilduta. Hemendik aterako ditut erreferentzia gehienak.

Katalanaren erabilera Kataluniako eguneroko prentsan

Elena Sintes Pascual

Hizkuntza normalizazioaren egoera juridikoa tokian tokiko telebistan

Bruguers Jardí
  Oharra: lan hau NOVES SL Soziolinguistikako aldizkarian* argitaratu zen 2002ko udazkenean. Artikuluaren jatorrizko izenburua, “Escenari juridíc actual de la normalització lingüística en la televisió local” da.         KOMUNIKAZIO SISTEMEN ETA TOKIAN TOKIKO TELEBISTEN BILAKAERA: ERABATEKO ALDAKETA  

Euskararen presentzia interneten neurtu nahian

Iñaki Alegria, M.Jesus Rodriguez
SARRERA: INTERNET ETA INFORMAZIOAREN BILAKETA Zalantzarik gabe Internet informazio-iturri nagusietako bat da gaur egun. Ezaguna denez, Interneten bidez hainbat zerbitzu eskura daitezke, posta elektronikoa, berriketa, urruneko prozesaketa, etab. Baina informazio-iturri gisa gailendu den zerbitzua Web edo WWW (World Wide Web ingelesez, mundu zabaleko armiarma-sarea) izenekoa dugu. Zerbitzu honen irudikapen hedatuena liburutegi erraldoi batena da, liburutegi txiki askoren elkar konektatzetik sortzen dena.

Euskarazko gertuko telebistagintzaren lekua

Edorta Arana, Patxi Azpillaga, Beatriz Narbaiza
    SARRERA     Telebista lokalaren etiketapean hirurogei bat kanal daude emititzen Euskal Herriko zonalde desberdinetan. Denetarik dago: ekimen sozialez sorturiko telebistak eta dirua egitea helburu dutenak, herri txiki batera begira daudenak eta Estatu espainiar mailakoentzako bitartekari lan hutsa egiten dutenak, euskaraz aritzen direnak eta hizkuntza horri lekurik uzten ez diotenak, informazio tresna izatea gura dutenak eta entretenitzea helburu soilaz ari direnak.

Euskarak teknologia berrien aurrean duen erronka

Josu Waliño, Elena García Berasategi
Ez dago zalantzarik lengoaia naturala gure eguneroko bizitzaren giltzarria dela; ez eta honen tratamendu konputazionala geroz eta garrantzitsuagoa bihurtzen ari dela ere. Egunetik egunera, datu-base dokumentalak handitzen doaz, ordenagailuekin harremanak izateko erak aldatzen, eta multimedia sistema guztiak digitalizatzen. Horren ondorioz, ezinbestekoa bihurtzen zaigu lengoaia naturala ere informatikoki lantzeko bideak aztertzea.  

Gure Irratia eta euskara

Xipri Arbelbide
1981eko ekainean Lizarran izan nintzen eta han ikusi nuen, lehen aldikotz ene bizian, irrati libre bat: gela soil batean, mahai soil baten gainean, nirea idurika magnetofonoa, toka-diska arrunt bat, bi mikro eta lau sartze zeuzkan nahas-mahai ttiki bat. Teilatupean toka-diska handi baten adinako emisorea. Ehun mila pezetaren materiala. «Hori guk ere egiten ahal diagu» pentsatu nuen. Hilabete bat gabe bilkura bat egin genuen hamabost bat ments eta buru berok Ikas elkarteak Bourgneuf karrikan zeukan barne itsuan, euskarazko irrati bat sortzeari buruz. Mentsak erran zidan: antena Baigura gainean ematea erabaki genuen, Iparralde erdi-erdian, 900 metra gora, ametsetako tokian… jakin gabe argi indarra behar zela antenaren ondoan, eta argi indarrik ez zen Baigura kaskoan!